12 โรงงานผลิตยาเสพติดในประเทศเพื่อนบ้าน เร่งผลิตทั้งวันทั้งคืนจ้างนักเคมีประจำทุกโรงงาน ตั้งอยู่ในเขตอิทธิพลชนกลุ่มน้อย ไม่มีใครแตะต้องได้ หาเงินบำรุงกองกำลัง ซื้ออาวุธ สาเหตุหลัก ยาบ้า ยาไอซ์ ถูกลักลอบขนเข้าไทยทีละหลายสิบล้านเม็ดส่วนเครือข่ายขายยาในประเทศยังโตอย่างต่อเนื่อง มีเกือบทุกวงการหลงเข้าไปร่วมขบวนการเพราะต้องการมีเงินใช้ชีวิตอย่างสุขสบาย บางรายอยู่ในคราบนักบุญเบื้องหลังค้ายาเสพติด
สังเกตุได้ว่าในห้วงระยะเวลา 1 ปีที่ผ่านมาตำรวจภูธรภาค 5 ได้สกัดกั้นยาเสพติด ทั้งการจับกุมยาบ้ามากกว่า 70 ล้านเม็ด ยาไอซ์มากกว่า 1,000 กิโลกรัม โดยกลุ่มผู้ลักลอบขนยา นั้นลักลอบขนยามาครั้งละมากกว่า 1 ล้านเม็ดในเกือบทุกครั้ง ถือเป็นการทะลักยาเสพติดมากกว่าทุกปีที่ผ่านมา ที่จับได้มีบุคคลหลายวงการเข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องถ้าไม่ขนเอง ก็บัญชาการอยู่เบื้องหลัง ซึ่งดูเสมือนว่าการลักลอบขนยาเสพติดเข้ามาในประเทศไทยจะไม่มีวันจบสิ้น และหลายคนสงสัยว่าทำไมยาบ้า ยาไอซ์ เฮโรอีน และยาเค ทำไมถึงทะลักเข้ามามากมายมหาศาลอย่างนี้
ในเรื่องนี้พล.ต.ต.ภาณุเดช บุญเรือง รองผบช.ภ.5 มือปราบและยึดทรัพย์ ขบวนการค้ายาเสพติด เปิดเผยว่าการจับกุมที่ผ่านมาทั้งยาบ้า ยาไอซ์ และยาเค รวมถึงยาเสพติดอื่นๆ มีปริมาณการจับกุมที่มากขึ้น ประชาชนส่วนใหญ่ก็สงสัยทำไมจับกุมได้มากมายแต่ก็จับไม่หมดสิ้นเสียที
รอง ผบช.ภาค5 กล่าวว่า การจับกุมยาเสพติดที่ผ่านมาจับกุมได้แต่ผู้ลักลอบลำเลียง ผู้ขนยา และผู้ค้า แต่โรงงานผลิตที่มีมากกว่า 12 โรงงานในประเทศเพื่อนบ้านตามแนวตะเข็บชายแดน ผลิตไม่หยุด และไม่เคยถูกแตะต้อง ไม่ได้รับผลกระทบกระเทือนจากการจับกุมยาล็อตใหญ่ อาจจะมีผลกระทบแค่ผลกำไรที่น้อยลงเท่านั้นบรรดาโรงงานผลิตยา ซึ่งจากข้อมูลของ ตำรวจ ทหาร และปปส. มีมากกว่า 12 โรงงานผลิตอยู่ในพื้นที่สามเหลี่ยมทองคำ และพื้นที่ของรัฐฉาน มีกองกำลังของชนกลุ่มน้อยปกครองตนเองและคุ้มกันโรงงานและยาเสพติดที่ผลิตออกมา รัฐบาลประเทศเพื่อนบ้านก็ยอมรับว่าเข้าไปจัดการพื้นที่เหล่านั้นไม่ได้
รายได้หลักของกองกำลังชนกลุ่มน้อยเหล่านี้ ก็มาจากการค้ายาเสติด ซึ่งชนกลุ่มน้อยก็แยกกันหลายกลุ่มมีทั้งกลุ่ม ว้า มูเซอ ลาหู่ อาข่า ม้ง ไทใหญ่ กะเหรี่ยง แยกเป็นกลุ่มที่มีโรงงานของตัวเอง และกลุ่มปลีกย่อย รับยามาจากโรงงานผลิตขนเข้ามาขายในประเทศไทยอีกที สำหรับโรงงานมีการจ้างงานนักเคมี นักวิจัย จากต่างชาติมาทำการผลิต สกัดสารเคมี และมีนายทุน เข้าไปร่วมลงทุนด้วย โดยมีการนำสารตั้งต้นมาจากประเทศแถบเอเซีย ซึ่งสารตั้งต้นบางประเทศไม่ใช่สารต้องห้าม สามารถส่งออกนำเข้าไปยังพื้นที่ผลิตได้
โดยนักเคมี นักวิจัย เหล่านี้มีความเก่งกาจสามารถสกัดสารตั้งต้นยาเสพติดมาได้หลายรูปแบบ หรือหลายสูตร เพื่อลดต้นทุนการผลิต จากนั้นก็ผลิตเป็นยาชนิดต่างๆซึ่งยาบ้า เป็นที่ต้องการมากในตลาดไทย ตลาดเอเซีย ยาไอซ์ ยาเค เฮโรอีน เป็นที่ต้องการมากในตลาดอาเซียน ตลาดยุโรป เพราะฉะนั้นจึงมีการนำเข้าจำนวนมากเพื่อส่งออกไปยังประเทศแถบเอเซีย และยุโรป โดยประเทศไทย เป็นทางผ่าน เพราะอยู่ใกล้กับโรงงานผลิต ตลอดพื้นที่ชายแดนเฉพาะจังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน มีระยะทางกว่า 1,400 กิโล ที่ถือเป็นช่องทางนำเข้าและยากต่อการสกัดกั้นจับกุม
เมื่อเข้าช่องทางนี้แล้วถูกจับก็จะเปลี่ยนรูปแบบเข้าช่องทางอื่นๆ ไปเรื่อยๆ ชายแดนไทยกับประเทศเพื่อบ้านไม่มีรั้วกั้นเป็นพื้นที่ป่าเขาการสกัดกั้นจึงยากมากต้องอาศัยการข่าวที่ดีเยี่ยมและการลาดตระเวณของเจ้าหน้าที่เท่านั้น
อีกปัจจัยคือการปราบปรามยาเสพติดในประเทศไทยมีการปราบปรามจับกุมจำนวนมาก กลุ่มผู้นำ หรือหัวหน้าแก๊งค้ายา ที่หลบหนีไปได้ก็จะไปซบปีก ขบนการหรือพ่อค้ายาที่อยู่ประเทศเพื่อนบ้านหรือไปอยู่กับกลุ่มกองกำลังชนกลุ่มน้อย แต่ก็ยังมีพวกพ้อง เครือญาติ ที่อยากสืบทอดงาน ก็จะคอยประสานงานดำเนินการค้ายาต่อไป โดยการจ้างคนชนเผ่าหรือคนไทย ในการรับยา ขนยา แจกจ่ายยา การจ่ายเงินก็มีการโอนเงินผ่านบัญชีไปที่ประเทศเพื่อนบ้านด้วย ในกรณีนี้ยิ่งทำให้เราทำงานติดตามจับกุมยากขึ้น
จากนโยบายของรัฐบาล ได้เน้นย้ำการปราบปรามขบวนการค้ายาเสพติด เพื่อขจัดให้หมดไปหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งตำรวจ ทหาร ปปส. ฝ่ายปกครอง ก็เพิ่มความเข้มงวดในการปราบปรามจับกุม ทุกหน่วยงานทำงานร่วมกันวิเคราะห์เป้าหมาย เส้นทางการลำเลียง และการสกัดกั้น สามารถปิดช่องทางการนำเข้าได้มากขึ้นโดยเฉพาะการสกัดกั้นตามแนวชายแดน มีการทำงานเป็นวงรอบที่ หนึ่ง และมีการวางกำลังสกัดกั้นวงรอบที่สอง เพิ่มเข้าไปอีก ส่วนการเข้มงวดด่านตรวจค้น และสืบสวนติดตามจับกุมขบวนการพร้อมทั้งยึดทรัพย์ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในพื้นที่ก็ยังคงมีการทำงานกันอย่างเข้มข้นต่อไป รอง ผบช.ภ.5 กล่าวในที่สุด